فصل انتخابات عراق آغاز شد، ايلنا به نقل از اکونوميست

تهران- خبرگزاري كار ايران

درحالي‌‏كه عراق تبديل به عرصه جنگ نيروهاي آمريكايي و شبه نظاميان شده،‌‏ بيشتر مناطق اين كشور خود را براي برگزاري انتخابات پارلماني آماده مي‌‏كنند.

درحالي‌‏كه هيچ نشانه‌‏اي از فروكش كردن موج شورش و طغيان خصوصا در بخش‌‏هاي سني نشين عراق كه يك پنجم جمعيت اين كشور را در خود جاي داده‌‏اند، ديده نمي‌‏شود، دولت موقت عراق رسما مقدمات برگزاري انتخابات پارلماني اين كشور را كه قرار است در اواخر ماه ژانويه برگزار شود، فراهم مي‌‏كند.
"اياد علاوي"، نخست وزير دولت موقت عراق، و حاميان آمريكايي وي، مصمم هستند شرايطي به وجود آورند كه دست كم دو سوم مردم عراق بتوانند در اين انتخابات شركت كنند اما انجام چنين كاري براي آنان بسيار سخت و دشوار خواهد بود.
نخستين اقدامي كه بايد در خصوص فراهم كردن مقدمات برگزاري انتخابات در عراق انجام بگيرد، نام نويسي از راي دهندگان است. براي اين كار بايد از دفاتري استفاده كرد كه در زمان "صدام حسين"، رئيس جمهور مخلوع عراق، براي توزيع جيره در ميان مردم عراق تاسيس شده بود. اما فهرست‌‏هايي كه اين دفاتر از اسامي مردم در اختيار دارند، بايد تجديد شود تا همه كساني كه به سن قانوني رسيده‌‏اند، بتوانند راي خود را به صندوق بيندازند.
دولت از تاسيس دفاتري مجزا براي نام نويسي از راي دهندگان امتناع كرده است؛ چراكه معتقد است شورشياني كه قصد ايجاد اختلال در برگزاري انتخابات عراق را دارند، اين دفاتر را هدف حملات خود قرار خواهند داد.
"ابومصعب زرقاوي"، تروريست اردني و رهبر شبكه تروريستي القاعده در عراق، كه مدت‌‏هاست به كار گردن زدن اتباع بيگانه مقيم عراق مشغول است، از هم اكنون از تمام دست اندركاران برگزاري انتخابات در عراق خواسته يا از كار خود دست بردارند يا اين كه در انتظار مرگ باشند. در عين حال دولت موقت عراق اميدوار است كه كليه احزاب و جنبش‌‏هاي سياسي اين كشور هرچه سريع‌‏تر نام خود را تحت عنوان گروه‌‏هاي سياسي به ثبت رسانده،‌‏تا از اين طريق بتوانند فهرست‌‏هايي از اسامي نامزدهاي خود براي اين انتخابات ارائه دهند.
اما آيا عراقي‌‏ها قادر خواهند بود به پاي صندوق‌‏هاي راي بروند؟ خصوصا اگر شورشيان، آن‌‏ها را به خاطر اين كار تهديد به مرگ كنند و حتي اگر آن چنان كه دولت عراق ادعا كرده، در بيشتر مناطق عراق شورشيان نتوانند هيچ گونه مزاحمتي براي راي دهندگان ايجاد كنند؟ آيا در شرايطي كه عراق هيچ‌‏گاه شاهد انتخابات چند حزبي نبوده، احزاب رقيب با خويشتنداري در اين انتخابات شركت خواهند كرد يا خير؟
دولت عراق تصميم گرفته، كليه احزاب يك فهرست مشترك از نامزدهاي خود ارائه دهند تا اين فهرست در سرتاسر عراق در اختيار راي دهندگان قرار گيرد. بدين ترتيب احزاب قادر خواهند بود كه به صورت نسبي كرسي‌‏هاي نمايندگي مجلس را به دست آورند.

از آن جايي كه هرچقدر حوزه رقابت احزاب كوچكتر باشد، احتمال درگيري بين آن‌‏ها افزايش خواهد يافت، اين اقدام دولت عراق احتمال برخورد احزاب با يكديگر را كاهش خواهد داد. علاوه بر اين هنگامي‌‏كه انتخابات به صورت ملي انجام شود، مردم مجبور نخواهند بود كه حتما در محل زندگي خود به پاي صندوق راي بروند. بدين ترتيب چنان‌‏چه در بخش‌‏هايي از عراق احتمال حملات شورشيان به حوزه‌‏هاي راي‌‏گيري وجود داشته باشد، مردم به مناطق امن‌‏تر رفته و در آن‌‏جا راي خود را به صندوق خواهند انداخت.
درهر صورت انتظار مي‌‏رود كردها كه حدود 20 درصد جمعيت عراق را تشكيل داده و در شمال اين كشور ساكن هستند و نيز شيعيان كه 60 درصد جمعيت عراق را تشكيل داده و در مركز و جنوب اين كشور متمركز شده‌‏اند، بتوانند بدون هيچ‌‏گونه مشكلي در انتخابات شركت كنند. كردها در 12 سال گذشته درمناطق استقلال يافته خود انتخابات متعددي برگزار كرده‌‏اند. بنابراين انتظار مي‌‏رود ازاين انتخابات نيزاستقبال كنند. رهبران شيعه نيز كه شماري از آنان پيش از اين با برگزاري انتخابات مخالف بودند، اكنون مشتاقانه هم‌‏كيشان خود را دعوت به شركت در اين انتخابات مي‌‏كنند.
"آيت الله علي سيستاني"، مرجع تقليد شيعيان عراق، كه با نفوذترين روحاني عراقياست، شركت نكردن در اين انتخابات را خيانت به ملت عراق خوانده و مجازات آن‌‏را آتش جهنم دانسته است.
ساير روحانيون هم‌‏چون "آيت الله محمود اليعقوبي" كه همواره مخالف آمريكائيان و متحدانش بوده، شركت در اين انتخابات را يك وظيفه ديني خوانده و شيعيان را دعوت به شركت در اين انتخابات كرده‌‏اند.
حتي روحانيون طرفدار "مقتدا صدر"، روحاني مبارز عراقي، نيز كه همواره با برگزاري انتخابات تحت نظارت نيروهاي آمريكا مخالف بوده‌‏اند، پس از آن كه "مقتدا صدر" و سپاه المهدي به مبارزات نظامي خود پايان دادند، مواضع پيشين خود را تغيير داده و از برگزاري انتخابات اعلام حمايت كرده‌‏اند.

اما چشم انداز برگزاري انتخابات درمناطق سني نشين عراق چندان خوشايند نيست. بسياري از گروه‌‏هاي اهل تسنن چندان علاقه‌‏مند به شركت در روندي نيستند كه حاصل آن مشروعيت بخشيدن به نظامي خواهد بود كه آمريكا در عراق برقرار كرده است.
اما حتي در چنين شرايطي نيز برخي از فعالان سياسي اين گروه‌‏ها چندان مايل به كناره گيري از عرصه سياست نيستند. به عنوان مثال هيات محققان مسلمان پرنفوذترين گروه سياسي اهل سنت در عراق كه متشكل از روحانيوني است كه به شدت با حضور نيروهاي آمريكا در عراق مخالف هستند، اعلام كرده است، تازماني كه آمريكايي‌‏ها در عراق حضور دارند، برگزاري انتخابات عادلانه در اين كشور ميسر نخواهد بود.
اما ازسوي ديگر حزب اسلامي عراق كه يكي از گروه‌‏هاي سياسي سني است كه با وجود انتقادات بسيار از برخي سياست هاي "علاوي"، به دولت وي پيوسته و هم‌‏كيشان خود را دعوت به شركت در اين انتخابات كرده است.
چنان‌‏چه سازمان ملل نقش پررنگ‌‏تري در برگزاري انتخابات عراق ايفا كند و نقش آمريكا را در برگزاري اين انتخابات كم‌‏رنگ‌‏تر جلوه دهد، احتمال حضور گسترده سنيان عراق نيز در اين انتخابات افزايش خواهد يافت؛ اما از آن‌‏جايي كه هيچ كشوري براي تامين امنيت برگزاري انتخابات عراق، حاضر به اعزام نيرو به اين كشور نيست، بعيد است كه سازمان ملل بتواند نقش چنداني در برگزاري اين انتخابات ايفا كند.

هفت حزبي كه پس از سقوط "صدام" عرصه فعاليت‌‏هاي سياسي عراق رادر دست خود گرفته‌‏اند، در حال بررسي ارائه يك فهرست واحد از اسامي نامزدهاي خود براي اين انتخابات هستند. ارائه اين فهرست كه برخي از تحليل‌‏گران آمريكايي آن‌‏را اجماعي هولناك خوانده‌‏اند، بايد اين نكته را تضمين كند كه كليه گروه‌‏هاي نژادي، مذهبي و منطقه‌‏اي بتوانند سهمي ازپارلمان را به خود اختصاص دهند.
اما تهيه چنين فهرستي كه بتواند رضايت كليه گروه‌‏هاي سياسي, نژادي, مذهبي و منطقه‌‏اي عراق را جلب كند، امري بسيار دشوار خواهد بود. شيعيان كه اعتقادات مذهبي قوي‌‏اي دارند، با كردهاي طرفدار حكومت فدرال كه همگي مذهب ستيز هستند، از هم اكنون در خصوص برخي مسايل اختلاف نظر دارند. حتي جلب نظر مساعد كليه اعضاي يك گروه در خصوص معرفي نامزد همان گروه نيز بسيار دشوار خواهد بود. از ماه سپتامبر دو حزب كردستان عراق در حال فراهم كردن يك فهرست مشترك از نامزدهاي خود براي اين انتخابات هستند و اين درحالي است كه نمايندگان "آيت الله سيستاني" نيز در حال تهيه فهرست اسامي نامزدهاي شيعيان براي اين انتخابات هستند.

به نظر مي‌‏رسد پس از برگزاري كنفرانس عراق در قاهره، كردها و شيعيان كه همواره به دنبال حل اختلاف نظرهاي خود بوده‌‏اند، فهرست‌‏ اسامي نامزدهاي خود را با يكديگر ادغام كنند. در صورتي‌‏كه آنان موفق به چنين كاري شوند، از حزب اسلامي عراق و برخي پيروان "مقتدا صدر" نيز دعوت مي‌‏كنند كه فهرستي از اسامي نامزدهاي خود تهيه كرده و با اين فهرست ادغام كنند.
اما چنين ائتلاف‌‏هاي سياسي‌‏اي بسيار متزلزل و ناپايدار است. حمله آمريكا به فلوجه وحوادث متعاقب آن, تاثير چشمگيري بر اين ائتلاف خواهد داشت. اين حمله از هم اكنون منجر به بروز دو دستگي در دولت موقت عراق شده است. "علاوي" معتقد است، مردم فلوجه يا بايد طرفداران "زرقاوي" را به نيروهاي ائتلاف تحويل دهند يا اين كه همراه با آنان مجازات شوند. اما "غازي الياور"، رئيس جمهور عراق، كه از بزرگان يكي از قبايل اهل سنت عراق است، معتقد است كه حمله به فلوجه هم‌‏چون تيراندازي به مگسي است كه بر روي سر اسب نشسته است. مگس فرار مي‌‏كند اما اسب كشته مي شود. وي هنوز معتقد است، به جاي حمله نظامي بايد از طريق مذاكره بحران فلوجه را حل كرد. در غير اين صورت آشوب در سرتا سر عراق گسترش خواهديافت و برگزاري انتخابات دستخوش چنان مشكلاتي خواهد شد كه هيچ كس نه در داخل و نه در خارج از عراق نتايج آن را نخواهد پذيرفت.
منبع: مجله اكونوميست