افزايش مهارت های ذهني در دنيای ديجيتال، تاثير فناوری های مدرن بر شخصيت و رفتار اجتماعي جوانان، اعتماد

ترجمه؛ نسترن صائبي

آيا فناوري هاي مدرن، همانگونه که مسائل و رشد اجتماعي نسل ديجيتال امروزي را شکل مي بخشند، مغز آنها را نيز تحت تاثير قرار مي دهند؟ آيا فضاي مجازي بر تعاملات واقعي نسل جديد که با فناوري بزرگ شده اند نيز تاثير مي گذارد؟ اين سوالات به تازگي ذهن دانشمندان را به خود مشغول کرده است، چنانچه براي پاسخ به آنها به تحقيقات جديدي دست زده اند. مغز و ذهن نوجواني که در حال جست وجو از طريق موتور جست وجوي گوگل است، چه شکلي مي تواند داشته باشد؟ آيا ساعاتي که اين نوجوان در دنياي مجازي صرف مي کند، باعث تغيير مدار هاي مغزي وي نيز مي شود؟ آيا اين نوجوان در دنياي واقعي نيز مي تواند به خوبي دنياي مجازي احساساتش را بروز دهد؟ مسائلي از اين دست از مدت ها پيش ذهن و فکر بسياري از والدين را مغشوش کرده و به يکي از دغدغه هاي بزرگ آنان تبديل شده است. اما اين بار دانشمندان براي رسيدن به جواب اين سوالات دست به کار شده اند و فرضيه يي ارائه داده اند مبني بر اينکه دنياي ديجيتالي امروز روش خواندن، يادگيري و تعامل و رفتار با ديگران را دچار تحول کرده است.

بومي ها و غيربومي ها

با اينکه هيچ کدام از شرکت هاي فناوري براي جواب به اين سوالات با محققان همکاري نکردند اما «گري اسمال» استاد روانپزشکي دانشگاه اکلاهاما معتقد است فناوري هاي ديجيتال نظير اينترنت و گوشي هاي هوشمند مي توانند نحوه عملکرد مغز را تغيير دهند.

«اسمال» مي گويد؛ «زماني که مغز بيشتر زمانش را با فناوري ها مي گذراند و زمان کمتري را براي تعامل واقعي با ديگران صرف مي کند، مهارت هاي اجتماعي اساسي خود نظير خواندن عبارت هاي مربوط به مکالمات روزمره را فراموش مي کند و بنابراين مدار هاي مغزي مربوط به ارتباطات رو در رو با ديگران ضعيف تر مي شوند.» وي مي افزايد؛ «اين فرآيند ممکن است به بروز رفتار هاي ناهنجار اجتماعي، گوشه گيري و کم شدن علاقه و اشتياق براي يادگيري سر کلاس هاي سنتي منجر شود.» اين روانپزشک خاطرنشان مي کند؛ «اين تاثيرات روي بومي هاي (نسل) ديجيتال که در رده سني بين 13 تا حدود 30 سال قرار دارند، نمود بيشتري پيدا مي کند. «اسمال» معتقد است در اين گيرودار کمک به بومي هاي ديجيتال براي بهبود مهارت هاي اجتماعي و همچنين کمک به غير بومي ها (افراد مسن تر) براي بهبود مهارت هاي مربوط به فناوري ها، امري ضروري تلقي مي شود.

اول کتاب، بعد تلويزيون و بعد وب

«اسمال» حين نظر سنجي و مصاحبه با افراد نسل ديجيتال با يک پسر 19 ساله آشنا شد که ايده بسيار جالبي را به وي ارائه کرد. «جان رو» يکي از شيفتگان اينترنت است که 6 تا 12 ساعت از روز خود را به صورت آنلاين سپري مي کند. وي از انواع ابزار ها و کاربرد هاي اينترنتي (از پيام هاي فوري گرفته تا بازي هاي آنلاين نظير «Cyber Nations» و «Galaxies Ablaze» و پايگاه هاي بحث و گفت وگو با بازيکنان بازي هاي ويدئويي) استفاده مي کند. « رو» معتقد است مهارت هاي اجتماعي تنها با بيرون رفتن از خانه و وقت گذراندن با دوستان در دنياي واقعي به دست نمي آيد. بيش از دو هزار سال پيش «سقراط»، پدر علم فلسفه، از تحول عظيم دنياي اطلاعات خبر داده بود. البته اين تحولات تاريخي چندين بار در دنياي اطلاعات اتفاق افتاده که اولين آنها تاليف و نشر کتاب بود که با پيدايش خط به وجود آمد. بعد از آن نيز تلويزيون اختراع شد که از آن زمان به بعد نگراني و دغدغه در مورد خشونت در کودکان به خاطر برنامه هاي خشن و همچنين تاثير نامناسب آن روي درس و مشق بچه ها بروز کرد و حالا هم که اينترنت و دنياي وب به عنوان ابزار جديد اطلاعات در دسترس است و مشکلات خاص خود را نيز به همراه آورده است.

ساختن گذر گاه

«اسمال» نگرش و ايده هاي خود در مورد دغدغه هاي دنياي مدرن را در کتابي با عنوان «iBrain مصون ماندن از تحول تکنولوژيکي ذهن مدرن» جمع آوري کرده است. وي در اين کتاب ياد آوري مي کند که هيچ مدارک و شواهد خاصي در مورد اينکه فناوري ديجيتال مدار هاي مغزي انسان را تغيير داده در دست ندارد و اين مساله در حد يک فرضيه است.

«تريسي شورز» دانشمند رشته مغز از دانشگاه روتگرز مي گويد؛ «اگرچه ادعا ها و فرضيات اسمال در اين زمينه اثبات نشده و اثبات آن نيز کار بسيار دشواري است، اما اين نظريه بسيار جالب بوده و توجه بسياري را به خود جلب کرده است.»

«رابرت کرزبان» استاد روانپزشکي دانشگاه پنسيلوانيا نيز مي گويد؛ «دانشمندان ناباورانه به اين موضوع نگاه مي کنند و در حالي که تحقيقات و اطلاعات بسياري در اين زمينه دارند که تجربيات شخص، در شيوه مغز در ارتباط با تعاملات اجتماعي تاثير گذار است، اما به طور کامل نمي توانند رابطه ميان آن را با فناوري هاي مدرن اثبات کنند.» زندگي در عصر گوگل ممکن است حتي نحوه خواندن ما را نيز تغيير بدهد. «ماريان وولف» از دانشگاه تافتز مي گويد؛ «به طور معمول زماني که کودکي خواندن را ياد مي گيرد، مغز او گذرگاه هايي ايجاد مي کند که به وي امکان مي دهد روي تحليل و درک مسائل نيز متمرکز شود.»

وي اين تحليل و درک را «خواندن عميق» خوانده و مي گويد؛ «اين فرآيند مستلزم صرف زمان بيشتري است حتي اگر يک ثانيه بيشتر طول بکشد و دنياي مدرن امروزي، دنياي سرعت و حجم وسيع اطلاعات و جمع آوري سريع آن است.»

کمک يا مانع

سوالي که «وولف» مطرح مي کند اين است که چه پديده يي باعث شده کودکان و نوجوانان خواندن به صورت آنلاين را خيلي سريع تر ياد بگيرند؟ آيا مغز آنها با ايجاد مدار هاي کوتاه، گذرگاه هايي مي سازد که خوانش عميق تر را باعث مي شود؟ و آيا اين فرآيند به توانايي آنها در بازخورد آنچه مي خوانند صدمه يي وارد نمي کند؟ «وولف» در اين رابطه مي گويد؛ «براي پاسخ به اين سوالات، انجام تحقيقات بسيار لازم است.» وي معتقد است کودکان نياز به ساختار و دستور العملي دارند تا بتوانند درک خواندن را در دنياي ديجيتالي نيز بياموزند، اما از طرفي برخي از محققان معتقدند استفاده از اينترنت، فوايد بسياري براي مغز و عملکرد آن نيز دارد. تحقيقات گسترده «موزيکو ايتو» از دانشگاه کاليفرنيا نشان داده که استفاده از فضا هاي مجازي نظير پيغام هاي فوري و شبکه هاي اجتماعي، مهارت هاي ذهني جوانان را بالا مي برد. «رو» نيز در اين باره مي گويد؛ «وي و دوستانش اغلب در مورد اينکه فناوري ها تاثيرات بدي روي آنها مي گذارد، بحث مي کنند و فکر مي کنند استفاده از کامپيوتر افراد را از نظر اجتماعي، بي منطق بار مي آورد.» وي در ادامه مي افزايد؛ «با اين همه من زمان بسياري را پشت کامپيوترم مي گذرانم اما هنوز هم از نظر زندگي اجتماعي، در وضعيت نرمال و حتي خيلي خوبي هستم،»
www.technewsworld.com