نمی خواستند استقبال باشکوهی از گنجی بشود، گفتگوی مهيندخت مصباح با عيسی سحرخيز، صداي آلمان

اكبر گنجی ، نويسنده و روزنامه‌نگار منتقد حكومت ايران ، پس از تحمل ٦ سال زندان ، سرانجام در ساعات پايانى جمعه ۲۶ اسفند به آغوش خانواده‌ی خود بازگشت. گرچه رئيس زندان اوين گفته است كه گنجى برای مرخصی يك‌هفته‌ای آمده و زمان قطعی آزادی او ١٠ فروردين است ، اما او اواخر شب جمعه به همراه همه‌ی وسايل‌اش در زندان، به خانه آورده شد.

ديروز صبح دوستان و نزديكان اكبر گنجی به ديدار وی رفته و شريك شادمانی همسر و فرزندان وی در روزهای پايانی سال و آغاز بهار بودند. عيسی سحرخيز نيز از جمله‌ی آنها بود كه در مصاحبه با دويچه وله، از احوال و روحيه اكبر گنجى گفت.

گفتگو: مهيندخت مصباح

آقاى سحرخيز شما خبر آزادى آقاى گنجى را چگونه و كى دريافت كرديد؟

عيسى سحرخيز: من صبح زود امروز مطلع شدم كه آقاى گنجى را آخر شب آزاد كرده‌اند و از طريق يكى از دوستان كه ايشان را ديده بود، خبر را شنيدم.

خودتان هنوز با آقاى گنجى ملاقات نكرده ايد؟

عيسى سحرخيز: چرا! من اول صبح ايشان را ديدم و زمانى رسيدم كه ايشان رفته بود لباس بخرد. متاسفانه به دليل اين كه در اين مدت وزن ايشان به شدت پايين آمده، در هر لباس فروشى كه مراجعه كرده‌اند، لباس اندازه را پيدا نكرده‌اند و آخر سر هم دست از پا دراز تر با همان لباسى كه از زندان داشتند برگشتند. سر و وضع‌شان خيلى جالب و ديدنى بود!

بله! عكس‌هايشان در سايت‌ها هست كه موها و محاسن‌شان بلند شده و پيداست كه چقدر وزن كم كرده‌اند. روحيه و حالشان چطور است؟

عيسى سحرخيز: همانطور كه در عكس‌ها ديده ايد، ايشان شبيه مرتاض‌ها شده و فقط پوست و استخوان است. آقاى گنجى را ديشب وزن كردند آن هم تازه پس از صرف غذا كه ۴۹ كيلو بود. من وقتى ايشان را بغل كردم، فقط استخوان حس كردم. اما روحيه همان روحيه گذشته بود و فكر می‌كنم الان مثل مرتاض‌هاى هندى می‌تواند با يك بادام يا چيزى شبيه اين مدتها به حيات خود ادامه بدهد. روحيه‌اش همان بود و شايد در او يك شور و نشاط بيشترى هم می‌شد ديد.

تعريف نكردند كه وضعيت‌شان در مدت پس از بيمارستان ميلاد و اعتصاب غذا به چه ترتيبى بوده؟

عيسى سحرخيز: در فرصت كوتاهى كه من و ديگر دوستان از آقاى گنجى سئوال كرديم، از وضع بسيار بدى كه داشتند گفتند. ازعدم دسترسى به حمام، آب لوله كشى و يخ‌زدگى لوله‌ها و اينكه بسيار تحت فشار بوده‌اند. حتى آخرين مورد اين بود كه گفته بودند بايد ريش‌ات را بزنى و از زندان خارج شوى كه گنجى نپذيرفته بود. ايشان بايد مداوا كنند تا صدماتى كه خورده‌اند، جبران شود. به عقيده من بايست تحت نظر يك دكتر تغذيه، غذا خوردن عادى را شروع كنند. چون معده‌شان مسلما به دليل اعتصاب غذاها و وضعيتى كه بيشتر به روزه گذرانده بودند و روزها فقط چايى خورده بودند، خيلىضعيف شده و يك دكتر تغذيه بايد براى برگرداند ايشان به شرايط عادى كمك كند.

نگفتند كه آيا از جهان خارج در طول اين‌مدت باخبر بوده‌اند يا نه؟

عيسى سحرخيز: نخير! ايشان هيچ دسترسى به خانواده و تلفن و ساير وسايل نداشته‌اند. طبعتا نمى‌توانسته‌اند اطلاعاتى از بيرون داشته باشند.

چه شد آقاى سحر خيز كه اول گفتند اكبر گنجى دهم فروردين آزاد می‌شود و بعد ناغافل ديشب آزادشان كردند؟ چون حتى در يكى دو سايت آمده كه بعنوان عيدى گنجى را آزاد كرده‌اند و ممكن است دوباره برشان گردانند...

عيسى سحرخيز: پيش‌بينى می‌شد كه آقاى گنجى را در زمان مورد نظر آزاد نكنند. چون طبيعى بود كه نمی‌خواستند مراسم استقبال باشكوهى از گنجى به عمل بيايد. تاريخى را گفتند و دوستان ايشان و خيلى افراد فكر می‌كردند كه گنجى پيش از تاريخ اعلام شده آزاد شود. ولى با توجه به اين زمان كه زودتر آمده، من فكر می‌كنم شايد جاى گروكشى گذاشته باشند همانطور كه بگونه‌اى هم پرونده‌هاى گذشته ايشان را بعنوان يك شمشير بالاى سر در نظر می‌گيرند و در واقع آقاى گنجى در وضعيتى شبيه ديگران است كه يا پرونده‌هاى باز دارند يا احكام در حال اجرا. در مورد ايشان يك حكم تعليقى هم می‌تواند بعنوان يك حربه و وسيله فشار عمل كند. بهر حال آقاى گنجى حق‌اش نبود كه زندان برود و حق‌اش اين بود كه خيلى پيش از اين آزاد شود و مثل ديگر زندانى‌ها، مرخصى برود، يا طبق آنچه آقاى خامنه‌اى مطرح كرده بود كه هر روز انفرادى را بايد چند برابر در نظر بگيرند، بايد آنها را محاسبه می‌كردند، فارغ از اينكه اساسا حق آقاى گنجى نبود كه زندان باشد! با اين همه در اين فضا‌ها كسانى تصميم و روش خود را عمل می‌كنند و می‌توانند در آينده هم كارهايى بكنند.

آيا اطلاع داريد كه شروطى براى آقاى گنجى تعيين كرده باشند، مثلا اينكه نبايد مصاحبه كنند و از اين قبيل؟

عيسى سحرخيز: بعيد می‌دانم كه آقاى گنجى زير بار شرطى بروند. مثلا همين شرط كه بايد ريش‌تان را بزنيد، ايشان نپذيرفته است. فارغ از اينكه ايشان در زمان‌هاى گذشته هم هيچ شرطى قبول نكرده و الان حق‌اش است كه بعد از تحمل ۲۲۴۴ روز آزاد شود. طبيعتا حاضر نخواهد بود امتيازى بدهد.

منظور اين بود كه نگفتند به خودشان توصيه مستقيمى شده يا نه؟

عيسى سحرخيز: امكان دارد در مباحث مستقيم با غير مستقيم به ايشان توصيه كنند كه چه كنيد و چه نكنيد. اما آقاى گنجى از قدرت تحليل بالا برخوردار هستند و مستقل عمل می‌كنند و اينگونه توصيه‌ها را نمی‌پذيرند بخصوص توصيه‌اى كه تحكم يا تهديدى در آن هم باشد. طبيعتا اگر حرفى هم زده باشند، آقاى گنجى روش خود يا چيزى را كه از طريق مشورت با دوستانشان به آن می‌رسند، اعمال خواهند كرد.

آقاى سحرخيز در عكس‌هايى كه الان در سايت‌ها هست، آقاى گنجى در حلقه دوستانشان ديده می‌شوند. از جمله در عكسى آقاى كديور ديده می‌شوند. امروز صبح كه شما آنجا بوديد، چه كسانى حضور داشتند؟

عيسى سحرخيز: من ابتداى آمدن ايشان بودم و زمانى بود كه خودم جلسه ديگرى داشتم و مجبور بودم زود بروم. در همان موقع، غير از وكيل و دوستان نزديك ايشان، شاهد اين بودم كه خيلى‌ها با تلفن مطلع می‌شدند و همه تصميم داشتند بيايند نزد گنجى. اما ايشان تا دو بعد از ظهر بيشتر در منزلش نماند و بايد می‌رفتند اقوام و پدر مادرشان را می‌ديدند. استقبال خيلى محدودى در سطح دوستان بسيار نزديك ايشان از گنجى بعمل آمد و فرصتى براى حضور همه به صورت گسترده وجود نداشت.

نشريات داخلى اين مطلب را چگونه پوشش داده‌اند؟

عيسى سحرخيز: نشريات تعطيل بودند و هنوز روزنامه‌هاى مربوط به اوضاع امروز منتشر نشده‌اند. امروز می‌بينيم روزنامه‌ها خبر مربوط به آزادى ايشان در دهم فروردين را بازتاب داده‌اند در حالى كه ايشان ديشب آزاد شده است. ما بايد نشريات فردا را مطالعه كنيم كه چگونه به موضوع می‌پردازند. طبيعتا آزادى گنجى خبر بسيار مهمى است.

سوال از اينروست كه خانم شفيعى بارها گفته بودند نشريات داخلى منع شده‌اند از پوشش اخبار مربوط به آقاى گنجى...

عيسى سحرخيز: من فكر می‌كنم كه خبر آزادى آقاى گنجى را هيچكس نمی‌تواند كار نكند، اما اينكه چگونه پوشش بدهند، به فشارهايى برميگردد كه در هر رسانه با توجه به سياست‌هاى می‌تواند وجود داشته باشد. به نظر من عكس و تفصيلات آزادى آقاى گنجى خبرى خواهد بود كه حتما فردا رسانه‌هاى ايرانى يا رسانه‌هايى كه در ايران دفتر دارند، به آن توجه ويژه خواهند كرد.

دويچه وله: آقاى سحرخيز از توضيحات شما سپاسگزاريم.