پتر گونچاروف مفسر سیاسی خبرگزاری "نووستی": آیا دیدار رئیس روس اتم از ایران سبب پیشرفت بود؟ آفتاب

آفتاب: پتر گونچاروف مفسر سیاسی خبرگزاری «نووستی» در مقاله ای به موضوع دیدار "سرگی کرینکو" رئیس آژانس "روس اتم" از ایران پرداخته که در ذیل می خوانیم:


آیا می توان "توافقات اصولی" بدست آمده در روند مذاکرات پیرامون ایجاد موسسه مشترک غنی سازی اورانیوم در خاک روسیه را در کل پیشرفتی در جهت حل مشکل ایران دانست؟

موضوع اصلی مذاکرات در روند این دیدار، پیشنهاد مسکو برای انجام غنی سازی اورانیوم بطور مشترک در خاک روسیه بود. در این میان "اصلی ترین" مسئله را می توان حاد بودن عواقب مشکل ایران دانست که بیش از یک سال است در مرکز توجه جامعه جهانی قرار دارد. چرا که 15 اسفند ماه شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی بالاخره باید در رابطه با پرونده هسته ای ایران تصمیم بگیرد که آن را به دستان شورای امنیت سازمان ملل متحد تحویل دهد و یا منتظر نگاه دارد. پیشنهاد روسیه راه نجاتی برای ایران است. با این طرح همه موافقند، از جمله اتحادیه اروپا و آمریکا که مخالفین اصلی ایران هستند.

پیش از دیدار از ایران، "ولادیمیر پوتین" رئیس جمهور روسیه اعلام کرده بود که "مذاکرات با ایران در رابطه با برنامه های هسته ای این کشور به سادگی انجام نمی شوند، اما مسکو به دستیابی به نتیجه امید دارد".

طرف ایرانی نتایج مذاکرات را خوشبینانه ارزیابی می کند و اعلامیه "غلامرضا آقازاده" معاون رئیس جمهور ایران در رابطه با اینکه روسیه و ایران به توافقاتی اصولی در رابطه با ایجاد موسسه مشترک غنی سازی اورانیوم در خاک روسیه دست یافتند نیز دقیقاً به همین ترتیب بود. وی در بوشهر پس از دیدار با "سرگی کرینکو" اعلام داشت: "امروز و روز گذشته ما با طرف روسی خود مذاکراتی در رابطه با پیشنهاد روسیه انجام دادیم. مذاکرات پیشرفت خوبی داشتند. هر دو طرف از مذاکرات رضایت دارند". این اعلامیه معاون رئیس جمهور ایران در تمامی خبرگزاری ها و مطبوعات روسیه فوراً و سریعاً منتشر شد.

اما در ادامه "توافقات اصولی" نیز از سوی ایران شرط و شروطی دیده می شوند و یا شاید این همان فن سخنرانی ایرانی در رابطه با مسئله ایجاد موسسه مشترک غنی سازی اورانیوم است که از مذاکرات پیشین نیز برای ما آشناست. آقازاده اطلاع داد: "ما به توافقاتی اصولی درباره ایجاد موسسه مشترک رسیدیم، اما ما معتقدیم که این پیشنهاد نیاز به کار و مطالعه دارد و ما آن را در مذاکرات آتی در مسکو بررسی خواهیم کرد". بنا به اظهارات وی ایجاد چنین موسسه ای، شامل "مجموعه ای از مسائل است که در آن نکات سیاسی بسیاری وجود دارد" و دقیقاً با توجه بدان تصمیم گرفته شده است که "در آینده ای نزدیک به مذاکرات در مسکو ادامه داد".

رئیس روس اتم به نوبه خود خاطر نشان نمود که میان طرفین برای ساخت موسسه مشترک "مشکلاتی در رابطه با سازماندهی، فنی و یا مالی باقی نمانده است". در عین حال رییس "روس اتم" خاطر نشان کرد که پیشنهاد روسیه در مورد ایجاد چنین موسسه مشترکی فقط بخشی از مجموعه مسائل در مورد مشکل امنیتی می باشد. وی توضیح داد: "روی این مورد هنوز هم باید کار کرد". به عقیده وی هر کشوری حق استفاده صلح آمیز از انرژی اتمی را دارد، "اما جامعه جهانی باید از ضمانت امنیتی و عدم نقض رژیم منع گسترش سلاح هسته ای برخوردار باشد".

همان طور که می بینیم نقاط روشن نشده کم نیستند. می توان گفت که مسکو و تهران تصمیم گرفتند که در آستانه جلسه شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی که طبق برنامه برای ایران حکم تصمیم گیرنده نهایی را دارد، آخرین گام را در مسئله ایجاد موسسه مشترک در مسکو بردارند. به گفته "سرگی لاوروف" وزیر امور خارجه روسیه، مذاکرات ایران و روسیه در رابطه با این مطلب تا جلسه شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی در وین بطول خواهد انجامید.

اینکه "توافقات اصولی" بعمل آمده در رابطه با ایجاد موسسه مشترک را می توان "پیشرفت" دانست یا نه، در وحله اول بستگی به ایران دارد. اما به این وعده تهران نیز توجه می کنیم که طی چند ماه آینده به کار تهیه اسناد ویژه مناقصه برای احداث دو واحد دیگر در نیروگاه اتمی بوشهر خاتمه داده خواهد شد و نیز به "دعوت مسلم" از روسیه برای شرکت در آن و همچنین اطمینان خاطر دادن کرینکو به اینکه روسیه سوخت هسته ای را برای نیروگاه اتمی ایران به موقع عرضه خواهد کرد. تمامی اینها، چنین تفکری را ایجاد می کنند که بین طرفین توافقی ایجاد شده است. توافق بر مبنای کاری، و از اینرو می خواهیم امیدوار باشیم که توافقاتی مستحکم باشند.

ا می توان "توافقات اصولی" بدست آمده در روند مذاکرات پیرامون ایجاد موسسه مشترک غنی سازی اورانیوم در خاک روسیه را در کل پیشرفتی در جهت حل مشکل ایران دانست؟

موضوع اصلی مذاکرات در روند این دیدار، پیشنهاد مسکو برای انجام غنی سازی اورانیوم بطور مشترک در خاک روسیه بود. در این میان "اصلی ترین" مسئله را می توان حاد بودن عواقب مشکل ایران دانست که بیش از یک سال است در مرکز توجه جامعه جهانی قرار دارد. چرا که 15 اسفند ماه شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی بالاخره باید در رابطه با پرونده هسته ای ایران تصمیم بگیرد که آن را به دستان شورای امنیت سازمان ملل متحد تحویل دهد و یا منتظر نگاه دارد. پیشنهاد روسیه راه نجاتی برای ایران است. با این طرح همه موافقند، از جمله اتحادیه اروپا و آمریکا که مخالفین اصلی ایران هستند.

پیش از دیدار از ایران، "ولادیمیر پوتین" رئیس جمهور روسیه اعلام کرده بود که "مذاکرات با ایران در رابطه با برنامه های هسته ای این کشور به سادگی انجام نمی شوند، اما مسکو به دستیابی به نتیجه امید دارد".

طرف ایرانی نتایج مذاکرات را خوشبینانه ارزیابی می کند و اعلامیه "غلامرضا آقازاده" معاون رئیس جمهور ایران در رابطه با اینکه روسیه و ایران به توافقاتی اصولی در رابطه با ایجاد موسسه مشترک غنی سازی اورانیوم در خاک روسیه دست یافتند نیز دقیقاً به همین ترتیب بود. وی در بوشهر پس از دیدار با "سرگی کرینکو" اعلام داشت: "امروز و روز گذشته ما با طرف روسی خود مذاکراتی در رابطه با پیشنهاد روسیه انجام دادیم. مذاکرات پیشرفت خوبی داشتند. هر دو طرف از مذاکرات رضایت دارند". این اعلامیه معاون رئیس جمهور ایران در تمامی خبرگزاری ها و مطبوعات روسیه فوراً و سریعاً منتشر شد.

اما در ادامه "توافقات اصولی" نیز از سوی ایران شرط و شروطی دیده می شوند و یا شاید این همان فن سخنرانی ایرانی در رابطه با مسئله ایجاد موسسه مشترک غنی سازی اورانیوم است که از مذاکرات پیشین نیز برای ما آشناست. آقازاده اطلاع داد: "ما به توافقاتی اصولی درباره ایجاد موسسه مشترک رسیدیم، اما ما معتقدیم که این پیشنهاد نیاز به کار و مطالعه دارد و ما آن را در مذاکرات آتی در مسکو بررسی خواهیم کرد". بنا به اظهارات وی ایجاد چنین موسسه ای، شامل "مجموعه ای از مسائل است که در آن نکات سیاسی بسیاری وجود دارد" و دقیقاً با توجه بدان تصمیم گرفته شده است که "در آینده ای نزدیک به مذاکرات در مسکو ادامه داد".

رئیس روس اتم به نوبه خود خاطر نشان نمود که میان طرفین برای ساخت موسسه مشترک "مشکلاتی در رابطه با سازماندهی، فنی و یا مالی باقی نمانده است". در عین حال رییس "روس اتم" خاطر نشان کرد که پیشنهاد روسیه در مورد ایجاد چنین موسسه مشترکی فقط بخشی از مجموعه مسائل در مورد مشکل امنیتی می باشد. وی توضیح داد: "روی این مورد هنوز هم باید کار کرد". به عقیده وی هر کشوری حق استفاده صلح آمیز از انرژی اتمی را دارد، "اما جامعه جهانی باید از ضمانت امنیتی و عدم نقض رژیم منع گسترش سلاح هسته ای برخوردار باشد".

همان طور که می بینیم نقاط روشن نشده کم نیستند. می توان گفت که مسکو و تهران تصمیم گرفتند که در آستانه جلسه شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی که طبق برنامه برای ایران حکم تصمیم گیرنده نهایی را دارد، آخرین گام را در مسئله ایجاد موسسه مشترک در مسکو بردارند. به گفته "سرگی لاوروف" وزیر امور خارجه روسیه، مذاکرات ایران و روسیه در رابطه با این مطلب تا جلسه شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی در وین بطول خواهد انجامید.

اینکه "توافقات اصولی" بعمل آمده در رابطه با ایجاد موسسه مشترک را می توان "پیشرفت" دانست یا نه، در وحله اول بستگی به ایران دارد. اما به این وعده تهران نیز توجه می کنیم که طی چند ماه آینده به کار تهیه اسناد ویژه مناقصه برای احداث دو واحد دیگر در نیروگاه اتمی بوشهر خاتمه داده خواهد شد و نیز به "دعوت مسلم" از روسیه برای شرکت در آن و همچنین اطمینان خاطر دادن کرینکو به اینکه روسیه سوخت هسته ای را برای نیروگاه اتمی ایران به موقع عرضه خواهد کرد. تمامی اینها، چنین تفکری را ایجاد می کنند که بین طرفین توافقی ایجاد شده است. توافق بر مبنای کاری، و از اینرو می خواهیم امیدوار باشیم که توافقاتی مستحکم باشند.