قضیه تاریخ تولد دکتر محمد مصدق، سعید رهبر

وبلاگ از دور بر آتش، رضا علامه زاده

«سیاهه ی حامیان مراسم بزرگداشت یکصد و بیست و سومین سالروز تولد دکتر محمد مصدق، رهرو صدیق آزادی و مردمسالاری که قرار است روز شنبه بیست و یکم ماه همین امسال در شهر کلن برگزار شود... »
طبق تاریخ داده شده در وبلاگ ملکوت ( 21 همین امسال [ماه می])، محمد مصدق در تاریخ 3 رجب 1299 برابر با 31 اردیبهشت 1261 دیده به جهان هستی گشوده است.

*

وبلاگ مصدق

«زندگی نامه به وسیله جبهه ملی: دکتر محمد مصدق در 29 اردیبهشت ماه 1261 شمسی چشم به جهان گشود. پدرش میرزا هدایت آشتیانی...»
لازم به ذکر است که انطباق دقیق تاریخ تولد قمری به شمسی دکتر مصدق 26 خرداد 1261 است.

*

اسد کرمی وب نسیم جنوب: 29 ارديبهشت‌ 1261 شمسي‌/ 29 رجب‌ 1299 قمري‌: ولادت‌ در تهران‌ از پدر ميرزا هدايت‌ ا...

*

بر گرفته از کتاب مصدق به اهتمام آقای علی جان¬زاده انتشارات همگام: «دکتر محمد مصدق در روز 29 اردیبهشت ماه سال 1261 شمسی در تهران متولد شد. پدرش میرزا هدایت آشتیانی...»

*

برگرفته از روزنامه شرق: «وى در بهار سال ۱۲۶1 هجرى شمسى در تهران به دنیا آمده بود. پدرش میرزا هدایت الله...»

*

سرهنگ جلیل بزرگمهر وکیل انتخابی دکتر محمد مصدق: «دکتر مصدق در روز هشتم اردیبهشت 1330 (هنگامی که حدود هفتاد سال از سن او می¬گذشت) بر اثر تمایل نمایندگان دوره شانزدهم مجلس شورای ملی به نخست¬وزیر انتخاب گردید... او در 26 خرداد ماه 1261 هجری شمسی (29 رجب سال 1299 هجری قمری و 16 ژوئن سال 1882 میلادی) در تهران متولد شد.» (مصدق در محکمه نظامی دو جلدی چ اول 1363، نشر تاریخ ایران) جلد یکم، ص شش.

*

سرهنگ غلام¬رضا نجاتی: «محمد مصدق در 29 اردیبهشت 1261 هجری خورشیدی، 29 رجب 1299 قمری (20 مه 1882) در تهران چشم به جهان گشود.» (مصدق دو جلدی چ اول 1377، موُسسه خدماتی فرهنگی¬رسا). جلد یکم، ص 1.
چنانچه تاریخ تولد دکتر محمد مصدق را بنابه نوشته سرهنگ نجاتی، 29 اردیبهشت بدانیم، این روز برابر است با اول ماه رجب و 19 ماه می میلادی، و نه 29 رجب و 20 ماه می.

**

معمای تاریخ تولد دکترمحمد مصدق تنها به روز و ماه نیست، گره کور این معما، همانند تاریخ تشکیل جبهه ملی و قضیه رئیس شهربانی مقتول دولت ملی (محمد یا محمود افشارطوس)، سن و سال محمد مصدق است که در ابهام نگاهداشته شده است. تاریخچه این ابهام (سن و سال)، در سن واقعی دکتر مصدق، مربوط به زمانی است که وی داوطلب نمایندگی مجلس شورای ملی از اصفهان، از طرف ملاکان و نجبا، و هم چنین در زمان کسب قدرت و مغایرت سن و سال ایشان با قوانین مربوطه آن دوره است.
برای آشنایی علاقمندان، نگاهی می اندازیم به گزارش روزنامه اطلاعات درباره سن و سال واقعی ایشان، از جانب دو تن از شیفه¬گان و همکاران نزدیکشان، البته پس از صلاح و مشورت با خود ایشان.

روزنامه اطلاعات، سه¬شنبه 16/7/1330، شماره 7637
«بیمارستان نیویورک که درباره وضع مزاجی نخست وزیر اعلامیه صادر کرد
و قرار است از فردا دکتر مصدق با مراقبت پزشکان مخصوص
تحت آزمایش و معاینه دقیق قرار گیرد...
اختلاف بر سر سن دکتر مصدق – خبرنگار آسوشتیدپرس در گزارش خویش اضافه می کند، در همین احوال که داخل بیمارستان نیویورک راجع به وضع مزاجی دکتر مصدق و لزوم استراحت وی صحبت می¬شود نویسندگان و مفسرین مطبوعات با سرعت مشغول تهیه مقالات مبسوطی راجع به شخصیت آقای مصدق بوده و می¬خواهند ظرف چند روز اخیر صفحات مقدم مطبوعات خود را با عکس و شرح حال وی انتشار دهند دچار [اشکال] عجیبی شده¬اند. این اشکال که تقریباً به صورت یک مسئله لاینحل درآمده تعیین سن واقعی دکتر مصدق نخست¬وزیر ایران است.
با اینکه تا کنون به کلیه آرشیوهای سیاسی وزارت خارجه امریکا، سفارت ایران در واشنگتن و کنسول¬گری ایران در نیویورک مراجعه شده لکن متاًسفانه هنوز معلوم نشده واقعاً نخست¬وزیر ایران چند سال دارد.
به همبن جهت دیروز بامداد در همان لحظات که جلسات کمیسیون مختلط نفت در کنار تختخواب آقای دکتر مصدق در بیمارستان نیویورک تشکیل شده بود عده¬ای از خبرنگاران سراسیمه به بیمارستان آمده و پشت در اطاق آقای دکتر مصدق اجتماع کردند. آقای دکتر فاطمی از اطاق خارج شدند تا اگر واقعاً درباره مطالب سیاسی مربوط به قضیه نفت ایران و دولت انگلیس سؤالاتی شود به آنها پاسخ گوید، ولی معاون نخست وزیر متوجه شد این همه جمعیت خبرنگار و شتاب برای پرسش از سن آقای دکتر مصدق است دچار تعجب شد اما چنین به نظر می رسد که حتی خودش هم قدری به فکر فرو رفته است. در این هنگام آقای دکتر فاطمی به اطاق آقای دکتر مصدق داخل شد و پس از اندک توقف به اتفاق آقای اللهیار صالح یکی از اعضای کمیسیون نفت خارج شده و به زبان فارسی شروع به صحبت کرد و آقای صالح به زبان انگلیسی توضیح می داد.
آقای دکتر فاطمی به خبرنگاران گفت تا آنجا که من می دانم سن آقای دکتر مصدق بیش از هفتاد سال است. خبرنگاران که از پاسخ مبهم آقای دکتر فاطمی تقریباً عصبانی شده بودند گفتند، این طرز پاسخ صحیح نیس زیرا ما هم رقم هفتاد را می¬دانیم...
آقای دکتر فاطمی گفت متأسفانه من هم نمی دانم فقط قطع دارم که از هفتاد و یک سال کمتر و از هفتاد و دو سال بیش¬تر نیست. بدین ترتیب هنوز سن آقای دکتر مصدق برای مطبوعات امریکا [و ملت ایران] به صورت یک معمای لاینحل مانده است.»

کاش برگزارکننده گان جشن تولد دکتر محمد مصدق و شرکت کننده گان در این جشن کمی به خود زحمت بدهند و قضیه سن و سال دکترمحمد مصدق را برای خود و دیگران و البته تاریخ روشن کنند.