استخراج سوخت از ماه رؤیایی پوچ است! - مکان ایستگاه فضایی اشتباه است، مهر

جووانی بینیامی رئیس سابق آژانس فضایی ایتالیا که مدتی قبل مصاحبه ای را با ماهنامه آمریکایی "وایرد" درباره برنامه ناسا برای بازگشت انسان به ماه در سال 2020 انجام داده بود درپی ماموریت جدید ناسا برای کشف آب در ماه اظهارات جالبی را ارائه کرده است که در زیر می آید.

به گزارش خبرگزاری مهر، جووانی بینیامی در مدت ریاست خود در آژانس فضایی ایتالیا از برنامه های سفر انسان به فضا حمایت می کرد اما در مصاحبه ای که چندی قبل با مجله آمریکایی "وایرد" انجام داد تکرار سفر دوباره انسان به ماه که یک بار چهل سال قبل و در راستای برنامه "آپولو" انجام شده است را یک اشتباه بزرگ خواند. در ادامه مصاحبه روزنامه "لاستمپا" را با این ستاره شناس می خوانید:

* پروفسور بینیامی، شما فیزیکدان نجوم و رئیس سابق آژانس فضایی ایتالیا هستید. در ماهنامه وایرد 10 دلیل را برای تغییر مقصد برنامه Constellation ناسا در خصوص بازگشت انسان به ماه اظهار داشتید. درباره آن بیشتر توضیح می دهید؟

- به اعتقاد من سفر انسان به فضا بسیار مهم است. فضانوردان و اکتشافات بشری فضا بسیار بنیادی هستند. چراکه نه تنها برداشتن این گامهای بزرگ موجب توسعه فناوری می شوند بلکه کمک می کنند که تصورات و تخیلات ما تقویت شوند. همراه با فضانوردان، موارد دیگری چون علوم فضایی، کاربردهای صنعتی، رصد زمین و ... وارد می شوند. بدون فضانوردان، بدون مردان و زنان در فضا به تدریج تمایل به کشف فضا تمام می شود.

* درست است. بنابراین هدف بازگشت به ماه نیز می تواند یک هدف درست باشد، بله؟

- ما از مدتها قبل در مدار اطراف زمین هستیم. دقیقا از 40 سال قبل. آمریکاییها بین سالهای 1969 و 1971 در دوره جنگ سرد و در رقابت با اتحاد جماهیر شوروی سابق به ماه رسیدند. از سویی دیگر برنامه ایستگاه فضایی بین المللی (ISS) که هزینه حدود 100 هزار دلاری آن قابل قیاس با هزینه برنامه های آپولو بود متولد شد، چرا که ریگان می خواست امپراتوری بدی را نابود کند. اما اگر درباره اش خوب فکر کنیم می فهمیم که این ایستگاه فقط به درد این می خورد که خودش را بسازد. البته به درد قراردادهای زیبایی که شرکتهای بزرگ این بخش با آژانسهای فضایی عضو ایستگاه امضا می کنند نیز می خورد! به این ترتیب به میزان بسیار کمی فناوری توسعه می یابد و فضانوردان هرچند وقت یکبار به آنجا سفر می کنند، اما در این مدار بسیار پایین واقعا نوآوری بسیار کم است. در سال 2004 جورج بوش ایده بازگشت به ماه در سال 2020 را مطرح کرد، اما بدون افزایش دادن بودجه ناسا که به اندازه کافی برای رسیدن به ماه در برنامه آپولو با مشکلات مالی مواجه شد. خوب! قبل از اینکه چینی ها به ماه برسند آمریکا باید برای بازگشت به ماه هزینه های زیادی را متحمل شود!

* پروفسور، اما در تمام فیلمهای علمی تخیلی اولین گام، پایگاهی بر روی ماه است. ماه به ما می آموزد که برای رفتن به مریخ به چیزهایی نیاز داریم. به نظر شما جایی بهتر از ماه وجود دارد؟

- معلوم است که جای بهتری وجود دارد. برای مثال، یک لنگرگاه فضایی با جاذبه صفر که به صورت معلق بین زمین و ماه ساخته می شود و یا جایی در مدار اطراف زمین. به راحتی می توان از زمین به این نقطه رسید. نباید فراموش کنیم که برای رفتن به ماه و برگشتن از آن نیاز به حجم زیادی انرژی داریم این درحالی است که برای ساخت یک پایگاه معلق در اطراف زمین یا در مدار اطراف مرز میان زمین و ماه انرژی زیادی نیاز نیست. این یک پایگاه ایده آل برای رفت و برگشت به مریخ است.

* اما ماه چی؟ گفته می شود که ماه می تواند یک منبع انرژی و یا منبع مواد قابل استفاده در بخش صنعت باشد.

- از ماه ما نمی توانیم چیزی خارج کنیم. امید استخراج سوخت از سنگهای ماه تنها یک رویای پوچ است. همانطور که قبلا نیز گفتم ساخت یک پایگاه روی ماه بسیار دشوارتر از ساخت یک پایگاه در مدار است چراکه باید بتوانیم حجم زیادی از مواد را وارد جاذبه ماه کنیم و برای رفتن به چند نقطه مشخص در روی ماه باید بر این جاذبه پیروز شویم.

* تکلیف هلیم 3 چه می شود؟ گفته می شود که ماه غنی از این ماده است؟

- می توانم راحت حرف بزنم؟ هلیم 3 یک شوخی مسخره است. گهگاهی با کسی ملاقات می کنم که قسم می خورد انسان هرگز روی ماه قدم نگذاشته است، اینطور نیست؟! خوب! به همین نحو، مردمی هم وجود دارند که به هلیم 3 باور دارند. ما هنوز به دنبال ساخت گداخت هسته ای با "دوتریم" و "تریتیوم" (ایزتوپهای هیدروژن) در روی زمین هستیم. زمانی که موفق به انجام این کار شدیم آنوقت می توانیم درباره هلیم 3 ماه نیز فکر کنیم. اگر رفتیم روی ماه و هیچ هلیمی وجود نداشت، چه؟ اگر هم باشد نیاز داریم که یک نیروگاه بسیار عظیم را روی ماه بسازیم. این نیروگاه فوق العاده پر هزینه خواهد بود و تمام منابع مالی تمام برنامه های فضایی دنیا را خواهد بلعید. و بعد؟! آیا اطمینان داریم که روی ماه به اندازه کافی هلیم 3 وجود دارد و آیا ما موشکهای پیشرفته ای داریم که بتوانند این ماده رادیواکتیو خطرناک را به سلامت به زمین برسانند.

* بسیار خوب. به نظر شما این زیرکانه نیست که با هر تغییر در ریاست جمهوری آمریکا همیشه مباحثات جدیدی درباره برنامه های فضایی، کار و پولهای این برنامه ها شروع می شود؟

- با این مسئله موافقم. اما اگر راه کنونی را تغییر ندهیم هیچ کاری نمی توانیم انجام دهیم و کارهایی را هم که تاکنون انجام داده ایم به ثمر برسانیم. کپسول "اوریون"، فضاپیمای Ares I و فضاپیمای باری Ares V همه چیزهایی هستند که هم برای رسیدن به ماه خوب هستند و هم برای رسیدن به یک پایگاه معلق در نقطه ای که می تواند در مرز میان ماه و زمین ساخته شود. Ares برای حمل مقدار زیادی ماده به مدار زمین بسیار مناسب است اما برای بردن این مواد به ماه زیاد خوب نیست. اما این فضاپیما تنها از سوخت شیمیایی استفاده می کند و باید پذیرفت که سوخت شیمیایی محدودیتهای انکارناپذیری دارد.

* اما انسان امروز تنها به سوخت شیمیایی دسترسی دارد.

- بنابراین باید شروع به کار کنیم. اگر بخواهیم واقعا کاری انجام دهیم، باید به موازات مونتاژ یک پایگاه فضایی و یک لنگرگاه فضایی شروع به کار بر روی موتورهای هسته ای کنیم. یک موتور معمولی 50 مگاواتی که توانایی روشن کردن یک وسیله بزرگ مثل یک هواپیمای ایرباس را با سرعت 50 کیلومتر بر ثانیه داشته باشد.

* اهداف اسا در توسعه برنامه های فضایی چیست؟

- همانطور که بوش گفت ماه به ما اروپاییها نگاه نمی کند. اما به نظر من اروپا می تواند با ساخت یک پایگاه فضایی روی یک مدار استوایی اطراف زمین سهم خود را از فضا ببرد. فراموش نکنید که از ایستگاه فضایی بین المللی نه می توان به روی ماه رفت و نه مریخ، چون جای این ایستگاه کاملا اشتباه انتخاب شده است. این ایستگاه در حقیقت تنها برای پرتاب فضاپیماها از پایگاه روسی بایکونور مناسب است. این درحالی است که اسا امکان پرتاب فضاپیما از پایگاه کورو در فرانسه را دارد. در مرحله بعد بهتر است که بازگشت به ماه را فراموش کنیم. می توانیم برای اکتشافات فضایی به اهداف بهتری فکر کنیم. برای مثال باز آلدرین پیشنهاد رسیدن به یک شهاب سنگ نزدیک به زمین را داد.

* چگونه می توانیم به روی شهاب سنگها برویم؟ آیا فناوری جدیدی برای رسیدن سریع نیاز است که ما آن را نداریم؟

- معلوم است که فناوری آن را نداریم، اگر هرگز شروع به ایجاد آن نکنیم. قبل از ساخت موشک " Saturno V" که ما را به ماه رساند فناوری لازم را نداشتیم. بنابراین نیاز به توسعه فناوری جدید سوخت رسانی داریم و در این راه باید از نیروهای جدید تکنولوژیکی و سرمایه گذاریهای جدید استفاده کنیم.