مصرف چای زیاد و بد رنگ شدن دندان ها، مهر

فلوئور عنصری طبیعی است که تقریبا در تمام آب‌های آشامیدنی و خاک‌ها یافت می‌شود، اما محتوای آن در این منابع متفاوت است.

اگرچه فلوئور عنصری ضروری نیست، ولی این آنیون برای سلامتی استخوان‌ها و دندان‌ها مهم است. اثرات مفید آن بر مینای دندان (مقاومت به پوسیدگی) و نیز اثرات آن روی هیدروکسی آپاتیت اسکلتی، نشان‌دهنده مهم بودن این عنصر است. همچنین از طریق ممانعت آنزیمی به عنوان یک عامل ضدمیکروبی در دهان عمل می‌کند. فلوئور با اثر بر استخوان و دندان و تشکیل فلورو آپاتیت که سخت‌تر است و کمتر از هیدروکسی آپاتیت قابل برداشت است، به حفظ آنها کمک می‌کند. با این وجود بعد از مصرف فلوئور، بافت‌های استخوانی تشکیل شده در سطوح خونی بالای فلوئور سالم نیستند و شکستگی‌های بیشتری نشان می‌دهند! که ناشی از قابلیت انعطاف کمتر این فلوروآپاتیت‌ها در مقایسه با هیدروکسی آپاتیت استخوان‌هایی است که فلوئور زیادی ندارند.

نیاز به فلوئور در مردان و زنان بالغ به ترتیب ۴ و ۳ میلی‌گرم در روز است. منبع عمده غذایی فلوئور آب آشامیدنی و غذاهای فرآیند شده‌ای است که با آب فلوریده آماده شده‌اند. غذاهای دریایی نیز فلوئور بالایی دارند، ولی محتوای فلوئور ماهی آب شور بیشتر است. دریافت بیش از ۲ میلی‌گرم در روز فلوئور در کودکان، خطر فلوروزیس خفیف را مطرح می‌کند و ۷/۰ تا یک میلی‌گرم در روز برای آنها کافی است. چای نیز از منابع عمده فلوئور است.

مقدار فلوئور در برگ‌های چای می‌تواند بسته به نحوه دم کردن کاملا متفاوت باشد. سوپ و آب‌گوشت‌های تهیه شده با استخوان‌های ماهی و استخوان‌های همراه گوشت نیز مقادیر زیادی فلوئور دارند. جگر گاو نیز حاوی فلوئور بالایی است. پختن غذا‌ها در ظروف تفلون که پلیمر حاوی فلوئور هستند نیز احتمال دریافت فلوئور را افزایش می‌دهد. خمیردندان حاوی فلوئور هم از منابع خوب آن است و خمیردندان فلوئورداری که حاوی کربنات کلسیم نیز است در کاهش پوسیدگی‌های دندان و تامین کلسیم خوراکی موثر است.در اثر مصرف زیاد فلوئور (۱/۰ میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در روز) فلوروزیس خفیف ایجاد می‌شود. تغییر رنگ ایجاد شده دندان یا خال خال شدن (Mottling) ناشی از آن معمولا واضح نیست و عوارض جانبی بجز از نظر زیبایی ندارد.

دریافت بیشتر فلوئور منجر به خط‌دار شدن و عوارض جدی‌تر دندانی می‌گردد. زمانی که آب آشامیدنی حاوی فلوئور کمی بود متوسط دریافت فلوئور نیز کمتر بود، اما امروزه دریافت فلوئور با توجه به منابع چندگانه‌اش بویژه در کودکان رو به افزایش است. برای مثال به دلیل دسترسی گسترده غذاهای آماده شده با آب فلوریده شده، خمیر دندان و چای ممکن است فلوروزیس دندان دیده شود.بنابراین مصرف زیاد چای به دلیل فلوئور بالایش می‌تواند بر دندان‌ها و بد رنگ شدن آنها اثر گذارد. همچنین افراط در مسواک زدن با خمیردندان زیاد نیز بر دندان‌ها اثری عکس آنچه مردم انتظار دارند، خواهد داشت. پس رعایت اعتدال بهترین راهکار است.

محمدعلی پازوکی