گزارش شيرين فاميلی از کنفرانس مطبوعاتی عطاء‌الله مهاجرانی در برلين، راديو زمانه

مهاجرانی: از صفر تا صد، يک عدد را انتخاب کنيم

شيرين فاميلی - روز يکشنبه، هفدهم خردادماه، عطاء‌الله مهاجرانی، مشاور مهدی کروبی و وزير فرهنگ و ارشاد اسلامی در دولت محمد خاتمی، در يک کنفرانس مطبوعاتی در برلين شرکت کرد. اين کنفرانس را احمد پورمندی، روزنامه‌نگار و فعال سياسی، از طرف شبکه فرهنگی ايرانيان اروپا تدارک ديده بود و تعدادی از روزنامه‌نگاران و خبرنگاران ايرانی در آن شرکت داشتند.
مشکلات سياسی و اجتماعی کنونی ايران از جمله مسأله زنان، قوميت‌ها و اقليت‌های مذهبی، محور پرسش‌هايی بود که روزنامه‌نگاران و خبرنگاران حاضر در اين کنفرانس با عطاء‌الله مهاجرانی در ميان گذاشتند و ديدگاه او را در اين زمينه‌ها جويا شدند.
يکی از روزنامه‌نگاران با اشاره به اقليت‌های مذهبی در ايران از عطاء‌الله مهاجرانی پرسيد: «‌در قانون اساسی ايران، بهاييت به عنوان اقليت دينی به رسميت شناخته نشده است و شما هم از رابطه آن‌ها با اسرائيل سخن می‌گوييد، ولی بايد توجه داشت که برخی از هم‌ميهنان ما به آيين بهاييت گرويده و به آن اعتقاد دارند. به نظر شما چگونه می‌شود اين مسأله را حل کرد؟ آيا امکان تغيير قانون اساسی در اين زمينه وجود دارد؟

عطاء‌الله مهاجرانی در پاسخ اين پرسش گفت: «‌من معتقد هستم که بهاييت يک اقليت دينی نيست چون کافی است کتاب ايقان ميرزا حسين علی بهاء و بيان ميرزا علی محمد باب شيرازی، يعنی کتاب‌های اصلی و محوری بهاييت را ببينيد که از اديان يهوديت، مسيحيت، اسلام و آيين زرتشتی است و ساختاری که يک دين پيدا می‌کند. می‌‌توانيم بگوييم بهاييت در واقع يک شبه دين است يا دين ساختگی است که در طول تاريخ هم زياد ديده شده است. با توجه به تاريخچه بهاييت در کشور به صورت از بابيت تا بهاييت، توضيح دادن آن به عنوان يک دين با اصطلاح معصومی که ما اکنون داريم، دشوار است.»
عطاء‌الله مهاجرانی با تأکيد بر اين‌که ممکن نيست يک روز در قانون اساسی ايران تغييری صورت گيرد و بهاييت به عنوان يک اقليت رسمی دينی پذيرفته شود، افزود: «در ضمن من نگفتم اين اقليت کلاً در خدمت اسرائيل است، بلکه گفتم افرادی را که در کشور ما بازداشت می‌کنند، مواردی است که اتهام آن‌ها بهايی بودن نيست، بلکه ارتباط با اسرائيل است. چون اگر می‌خواستند کسی را به اتهام بهايی بودن بازداشت کنند می‌بايست همه بهاييان را بازداشت می‌کردند، ولی بسياری از بهاييان در نقاط مختلف زندگی می‌کنند و هرگز بازداشت نشده‌اند. اما مواردی وجود دارد که افراد تشکيلاتی را برای امری سازماندهی می‌کنند و متهم می‌شوند، اين بحث ديگری است.»
وی با اشاره به اين‌که افرادی بوده‌اند که بدون شناخت و با سادگی خود تحت تأثير مبلغی با خلق خوش قرار گرفته‌اند که به روستايی رفته و فرزندان آن‌ها را تعليم داده و تعدادی از خانواده‌های روستا بهايی شده بودند، گفت که اين مسايل را بايد جدا بررسی کرد.
پس از کنفرانس مطبوعاتی، ميزگردی با حضور عطاء‌الله مهاجرانی و جمعی از فعالان سياسی برگزار شد. مشکلات و موانعی که رييس جمهوری آينده در مديريت کشور با آن مواجه است، محور اصلی بحث اين ميزگرد بود.
اما يک روز پيش از اين کنفرانس مطبوعاتی و ميزگرد روز شنبه، شانزدهم خردادماه، جلسه سخنرانی از سوی برخی از فعالان مدنی برلين پيرامون دهمين دوره انتخابات رياست جمهوری ايران برگزار شد که فرخ نگهدار از اتحاد جمهوری‌خواهان ايران و از کادرهای با سابقه سازمان فداييان خلق اکثريت و عطاء‌الله مهاجرانی، مشاور آقای کروبی در آن شرکت داشتند.
در اين جلسه فرخ نگهدار ضمن استقبال از حضور عطاء‌الله مهاجرانی دراين جلسه به عنوان فردی از درون حاکميت جمهوری اسلامی که برای اولين بار در ميان بخشی از فعالان سياسی و اپوزيسيون خارج از کشور حضور يافته، ديدگاه‌های دو سازمانی را که در آن فعاليت می‌کند در رابطه با انتخابات رياست جمهوری پيش رو مطرح کرد.
فرخ نگهدار درباره تأکيد خود بر نحوه مشارکت دراين دوره از انتخابات رياست جمهوری به راديو زمانه گفت: «‌امروز جامعه ما به رشدی رسيده که می‌داند مشارکت در جهت گشايش فضای سياسی در جامعه و کمتر کردن تشنج در روابط خارجی و مهار هرج و مرجی که احمدی‌نژاد در اقتصاد ايجاد کرده، کنار زدن نظامی‌ها و امنيتی‌ها از حکومت و دولت و روی کار آوردن دولتی که مشی اصلاح‌طلبانه داشته باشد از طريق شرکت در انتخابات است. در عين حال من از تشکل‌هايی که در آن فعاليت می‌کنم، نام بردم که آقای موسوی يا آقای کروبی اميد و اعتمادی را در تشکل‌های ما ايجاد نمی‌کنند که بتواند در مقابل فشارهای جناح راست و باندهای درون حکومت مقاومت کنند.»
فرخ نگهدار افزود: «‌امروز می‌گويم برای شکستن آرای احمدی‌نژاد و خلع او از قدرت حتماً رأی بدهيد. همه شهروندان بروند رأی بدهند، حتی اگر نتوانستند همپوشی کافی با مطالبات خود در کانديداها پيدا کنند، رأی سفيد بدهند. البته مشکل رأی سفيد اين است که اگر شانس اصلاح‌طلبان برای بردن در دور اول زيادتر از احمدی‌نژاد باشد، در عمل يعنی به نفع احمدی‌نژاد ولی اگر شانس اصلاح‌طلبان آن‌قدر نباشد که در دور اول ببرند، رأی سفيد کمک می‌کند که در دور دوم بتوانيم رقابت را ادامه بدهيم.»
در ادامه، عطاء الله مهاجرانی به تشريح ديدگاه‌های خود درباره دهمين دور انتخابات رياست جمهوری پرداخت و در بخشی از سخنان خود با اشاره بر اهميت انتخابات رياست جمهوری در اين مقطع، تأکيد کرد که ما می‌توانيم با شرکت در اين انتخابات بر سرنوشت کشور تأثير‌گذار باشيم.
وی افزود: «‌هر اندازه ما بتوانيم در انتخابات اين مقطع تأثيرگذار باشيم، می‌توانيم در سرنوشت چهار سال آينده ملت و کشور هم تأثيرگذار باشيم. اين‌که می‌گويم تأثيرگذار باشيم، طبيعی است که اين تأثير متناسب با موقعيت و شأن رييس جمهور است. رييس جمهور در کشور ما نفر اول تصميم گيرنده و تصميم‌ساز نيست، حدود اختيارات رييس جمهور و موقعيت او مشخص است، ولی ما تجربه کرده‌ايم زمانی که رييس جمهوری مانند آقای خاتمی داريم سرنوشت حوزه فرهنگ، سياست داخلی و خارجی و مباحث اجتماعی به گونه ديگری است و وقتی رييس جمهوری مانند آقای احمدی‌نژاد داشته باشم سرنوشت طور ديگری است.»
عطاء‌الله مهاجرانی همچنين گفت: «‌ما به هر مقداری از روشنايی برسيم بايد استفاده کنيم، به عبارت ديگر ما بين صفر و صد يک عدد را انتخاب کنيم، سياه سياه يا سفيد سفيد نمی‌شود. به هر حال در انتخابات ايران چهار گزينه مطرح است، اگر به اين نتيجه برسيم که انتخاب ما در سرنوشت کشور و ملت تأثيری خواهد داشت، طبيعی است که می‌توانيم به جمع‌بندی برسيم. من معتقدم دولت آقای احمدی‌نژاد درمجموع ويژگی‌های خود تا امروز دولتی متناسب با شأن مردم و فرهنگ و تمدن ايران نيست، گرچه او بيش از هر رييس جمهوری در تاريخ انقلاب از ملت سخن گفته است، ولی آقای احمدی‌نژاد نمی‌تواند نماينده ملت ايران باشد.»